Áp dụng công nghệ chiếu sáng bằng đèn Led trên toàn quốc
Việt Nam là một trong năm quốc gia chịu ảnh hưởng nặng nề nhất của biến đổi khí hậu toàn cầu. Vì vậy, trong Chiến lược và Kế hoạch hành động về Thích ứng với Biến đổi khí hậu Chính phủ cũng đã nhấn mạnh cần nhanh chóng áp dụng rộng rãi các công nghệ xanh, tiết kiệm năng lượng, bảo vệ môi trường, trong đó có công nghệ chiếu sáng bằng LED.
Về mặt nguyên lý cấu tạo, den led (Light Emitting Diode), là điốt phát quang được cấu tạo từ 2 lớp bán dẫn P và N tiếp xúc nhau. Đây là sự kết hợp hoàn hảo của đèn sợi đốt (chất lượng chiếu sáng cao) và đèn metal halide (hiệu suất phát quang cao). Ưu điểm của den led là có kết cấu gọn nhẹ, linh hoạt, tính thẩm mỹ cao, sản phẩm đa dạng phong phú nên có thể ứng dụng trong nhiều lĩnh vực khác nhau: đèn đường, trang trí, chiếu sáng nội ngoại thất, chiếu sáng nền… So với các thiết bị chiếu sáng truyền thống, LED hoạt động ổn định hơn, không hại mắt, hạn chế nguy cơ cháy nổ, thân thiện môi trường, đặc biệt tiết kiệm 50% thậm chí đến 90% lượng điện năng tiêu thụ so với các loại đèn truyền thống và tuổi thọ lên đến 50.000 giờ.
Ngoài những ưu việt trên, các sản phẩm den Led có nhiều kiểu dáng, gọn nhẹ, thiết kế trang nhã lịch sự, không gây chói mắt là một xu hướng thẩm mỹ được rất nhiều khách hàng hướng đến nên đang được sử dụng phổ biến hơn trong các công trình dân dụng. LED cũng đáp ứng những yêu cầu khắt khe về chất lượng, khắc phục được những yếu điểm của bóng sợi đốt và huỳnh quang compact như: chắc chắn, có thể chịu được sự lắc nhẹ hay va đập trong khi đèn sợi đốt vỏ bóng và dây tóc dễ dàng bị vỡ, đứt. Do vậy, việc ứng dụng LED trong các công trình chiếu sáng công nghiệp, ngoài trời… mang lại lợi ích kép.
Đèn Led còn có một ưu thế nữa là sử dụng tương thích với nguồn DC từ tấm pin mặt trời và tuabin gió. Đèn năng lượng mặt trời, năng lượng gió còn làm giảm lượng phát thải CO2 góp phần chống biến đổi khí hậu.
Có rất nhiều minh chứng cho sự tiện lợi của LED song tôi chỉ lấy một ví dụ: Nếu một đèn LED 6W được sử dụng để thay thế một bóng đèn 60W sợi đốt truyền thống, và bóng đèn được hoạt động 8 giờ mỗi ngày trong một năm (2.920 giờ), lượng tiêu thụ điện sẽ được giảm 158 kwh mỗi năm. Do đó, chủ sở hữu nhà sẽ tiết kiệm được 315.000 VNĐ cho một bóng đèn một năm (giả định giá điện 2.000VNĐ/kwh). Nếu nhà có 15 bóng đèn, sẽ tiết kiệm được hơn 4.500.000 VNĐ mỗi năm. Như vậy chi phí về lâu dài, khi đầu tư vào den Led sẽ hiệu quả rất nhiều. Mặt khác, một tàu đánh cá phải dùng tới 60 bóng đèn 1000W metal halide, tiêu tốn khoảng 200 lít dầu cho một đêm thắp sáng 10h vì phải dùng máy phát điện. Trong khi đó, nếu dùng loại bóng đèn LED công suất 80W, có độ sáng tương đương, lại vừa bền, vừa không gây bỏng do không có tia tử ngoại nhưng chỉ tiêu hao hết có 25 lít dầu. Vì vậy, đây sẽ là một bài toán mà một quốc gia biển có đội tàu đánh cá hùng hậu hàng trăm nghìn chiếc như Việt Nam cần phải tính tới.
Với ưu điểm vượt trội như vậy, việc ứng dụng LED vào trong đời sống tại Việt Nam thế nào?
Công nghệ den Led cho chiếu sáng ở Việt Nam còn rất mới mẻ. Không chỉ người tiêu dùng rất hạn chế kiến thức mà các cơ quan ban ngành cũng thiếu trình độ chuyên môn trong việc xây dựng, vận hành và duy trì hệ thống công nghệ LED. Không những thế, sự phối hợp giữa các cơ quan R&D (nghiên cứu và phát triển), cơ quan đánh giá chất lượng sản phẩm và các nhà sản xuất đồng bộ, chặt chẽ và hiệu quả khiến thị trường LED hết sức hỗn độn. Khách hàng đã không đủ kiến thức, nay lại thêm hoang mang về nguồn gốc và chất lượng sản phẩm.
Để công nghệ chiếu sáng LED phát triển tốt và bền vững, Việt Nam cần có những giải pháp hữu hiệu để dỡ bỏ các rào cản. Nhà nước cần ban hành và thực thi những chính sách, quy định nhằm khuyến khích phát triển công nghệ sản xuất LED; có lộ trình phát triển công nghệ chiếu sáng LED thay thế các nguồn sáng truyền thống, ưu đãi về thuế nhập khẩu thiết bị, linh kiện để sản xuất đèn LED… và quan trọng hơn cả là công tác truyền thông nâng cao nhận thức cho cộng đồng về công nghệ chiếu sáng LED.
Về thị trường den led tại Việt Nam, theo tài liệu của McKinsey & Campany, Inc (Hoa Kỳ) dự báo đến năm 2020, sản phẩm công nghệ LED chiếm trên 70% thị trường chiếu sáng nói chung, doanh thu đạt gần 100 tỷ USD, trong đó châu Á chiếm 45%, châu Âu 25%, và Bắc Mỹ 20%. Như vậy, trong tương lai, thị trường bóng đèn LED Việt Nam có thể đạt giá trị tới cả tỷ USD, đèn LED sẽ chiếm 50% thiết bị chiếu sáng.
Thế nhưng thực tế đang rất lộn xộn với 90% hàng Trung Quốc cùng nhiều mẫu mã và giá cả khác nhau. Chẳng hạn, loại dùng trang trí khu vui chơi, giải trí có giá tương đối rẻ, từ 30.000-150.000 đồng/cái trong khi đó, giá trung bình của đèn LED Hàn Quốc, Nhật cao hơn gấp 2-3 lần. Người tiêu dùng không biết đâu là thật, đâu là giả trước một thị trường nhiều hàng nhái, hàng kém chất lượng không có kiểm soát.
Dưới góc độ một đơn vị có nhiều năm kinh nghiệm đồng thời cũng là nhà sản xuất den led đầu tiên tại Việt Nam, chúng tôi nghĩ rằng người tiêu dùng hãy thật sự tỉnh táo. Chúng ta vẫn thường nói: chỉ có người mua nhầm chứ người bán không bao giờ nhầm, và trong trường hợp này càng chính xác.
Còn Ngài Fidel Castro Diaz Balart, cố vấn khoa học của Hội đồng Nhà nước Cuba và Chủ tịch Raul Castro đã rất ngạc nhiên: Không thể ngờ Việt Nam có thể làm ra những sản phẩm công nghệ cao như thế này. Những bóng đèn này vừa chiếu sáng hiệu quả, vừa tiết kiệm điện, lại rất thân thiện với môi trường.
Tuy vậy, làm thế nào để người tiêu dùng nhận thức được sản phẩm chất lượng, khi có quá nhiều dòng sản phẩm kém chất lượng có mặt nhiều trên thị trường. Hơn nữa, hiện nay den led vẫn chưa có chỗ đứng xứng đáng tại Việt Nam vì người tiêu dùng chưa có được nhận thức xa hơn về hiệu quả LED mang lại dù trên thế giới rất phát triển, thậm chí có một số quốc gia, cung không đủ cho cầu. Chúng ta vẫn còn nhiều điều phải làm, đó là làm thế nào các chủ đầu tư các công trình dự án, người dân nhận thức được hiệu quả chiếu sáng từ đèn LED mang lại. Đó là một chặng đường dài và cần kiên nhẫn và nỗ lực hơn nữa. Hy vọng một ngày không xa đèn LED sẽ tỏa sáng đến từng ngõ hẻm trên cả nước và khẳng định sản phẩm “Made in Vietnam” trên trường quốc tế.